اثر شرایط خشک کردن متناوب بر درصد ترک خوردگی و زمان فرآیند برای ارقام دانه بلند و دانه متوسط شلتوک

از جمله عوامل تأثیرگذار بر کیفیت تبدیل برنج، ترک‏های درونی ایجاد شده طی فرآیند خشک کردن و پس از آن می‏باشند. اکثر کشورهای صنعتی برای تسریع در خشک شدن دانه و حفظ کیفیت محصول نهایی از روش متناوب برای کاهش رطوبت شلتوک استفاده می‏کنند. با توجه به درصد بالای شکستگی برنج کشور در شالیکوبی ها، انجام فرآیند خشک کردن متناوب و بهینه‏سازی آن برای ارقام برنج ایرانی ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق اثر فرآیندهای خشک کردن متناوب (خشک‏کردن - استراحت‏دهی چند مرحله‎ای) و پیوسته (فاقد استراحت‏دهی) بر درصد ترک‏خوردگی و زمان خشک شدن شلتوک دو رقم هاشمی (دانه بلند) و کوهسار (دانه متوسط) مطالعه شد. آزمایش های خشک کردن متناوب و پیوسته در دمای 60 درجه سلسیوس، زمان های خشک کردن 20، 40 و 60 دقیقه و زمان‏های استراحت دهی صفر (خشک کردن پیوسته)، 40، 80، 120، 160، 200 و 240 دقیقه انجام شدند. نتایج نشان داد که انجام فرآیند استراحت‏دهی، اثر قابل ملاحظه ای بر کاهش مدت فرآیند خشک کردن و درصد ترک‏خوردگی دانه دارد. هم چنین مشاهده شد که پس از گذشت زمانی مشخص، افزایش زمان استراحت‏دهی اثر معنی‏داری بر درصد ترک‏خوردگی دانه ندارد. در مجموع، برای بهینه‏سازی فرآیند خشک کردن متناوب از نظر کاهش مصرف انرژی و ضایعات برای ارقام کوهسار و هاشمی به ترتیب انجام عملیات استراحت‏دهی به مدت های 160 و 200 دقیقه بعد از خشک کردن، به مدت 40 دقیقه نتیجه گیری شد. هم چنین با توجه به بالاتر بودن درصد ترک‏خوردگی شلتوک کوهسار نسبت به رقم هاشمی، می توان چنین نتیجه گرفت که خواص فیزیکی دانه مانند ضریب رعنایی در ترک خوردگی آن مؤثر است.